Γιατί βήχω;

Ο βήχας είναι ένας φυσικός μηχανισμός άμυνας ο οποίος τίθεται σε εφαρμογή από τον οργανισμό μας.

 

Όλοι γνωρίζουμε πόσο ενοχλητικός μπορεί να γίνει, ιδιαίτερα όταν γίνεται πιο επίμονος. Στην πραγματικότητα ο βήχας παίζει έναν σημαντικό ρόλο που χρειάζεται να γνωρίζουμε και να θυμόμαστε όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με αυτόν. Είτε πρόκειται για αντανακλαστικό είτε για ακούσια ενέργεια, ο βήχας δεν είναι παρά μια αναγκαστική κίνηση εξώθησης αέρα από τους πνεύμονες.

 

Βήχοντας, απελευθερώνουμε τις αναπνευστικές οδούς από ξένα σώματα ή/και ερεθιστικούς παράγοντες που πιθανώς υπάρχουν. Ένας ιδιαίτερα σημαντικός ρόλος επιτελείται από τον βλεννογόνο των ανώτερων αναπνευστικών οδών. Κι αυτός είναι, μάλιστα, ο πρώτος προστατευτικός φραγμός μας. Μόλις έρχεται σε επαφή με τις ερεθιστικές ουσίες, ο βλεννογόνος σημαίνει συναγερμό, δημιουργώντας φλεγμονή και έτσι προκαλώντας τον βήχα.

Ξηρός βήχας ή παραγωγικός βήχας: πώς να τους αναγνωρίσετε

Μπορούν να υπάρχουν διάφοροι τύποι βήχα, καθένας εκ των οποίων έχει διαφορετική προέλευση και αιτία.

Ξηρός βήχας: αιτίες και συμπτώματα

Ένας βήχας λέμε ότι είναι ξηρός όταν δεν υπάρχει παραγωγή βλέννας ή καταρροή. Στην περίπτωση αυτή, ο βήχας προκαλείται από ερεθισμό ή φλεγμονή των άνω αεροφόρων οδών λόγω της παρουσίας ιών, βακτηρίων ή ερεθιστικών ουσιών. Είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός και εμφανίζεται συνήθως κατά τις πρώτες ημέρες ιογενών λοιμώξεων της μύτης και του λαιμού. Ο ξηρός βήχας μπορεί να συνοδεύεται από ερεθισμό και φαγούρα στον λαιμό και παρουσιάζεται κυρίως τη νύχτα διαταράσσοντας τον ύπνο των ανθρώπων και προκαλώντας κόπωση και ευερεθιστότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Παραγωγικός βήχας: αιτίες και συμπτώματα

Λέμε ότι ο βήχας είναι υγρός, ή παραγωγικός, όταν υπάρχει έντονη παραγωγή βλέννας ή καταρροή. Αυτός ο τύπος βήχα μπορεί να αποτελεί εξέλιξη του ξηρού βήχα, όταν η φλεγμονή των άνω αεροφόρων οδών επιφέρει την παραγωγή πιο πυκνής και κολλώδους βλέννας που ρέει από τη μύτη προς τον φάρυγγα, όπου μένει στάσιμη. Ο παραγωγικός βήχας μπορεί να αποτελεί συνέπεια οξέων και χρόνιων λοιμωδών νοσημάτων των κατώτερων αεροφόρων οδών (τραχεία, βρόγχοι, πνεύμονες), που προκαλούν παραγωγή βλέννας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη ενδεχόμενες άλλες κλινικές ενδείξεις που μπορεί να τον συνοδεύουν, όπως αναπνευστική δυσχέρεια ή/και πυρετός ή/και πυώδες φλέγμα και πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό για να μπορέσετε να διερευνήσετε την αιτία του βήχα και να λάβετε τη σωστή θεραπεία.

Επίμονος ή οξύς βήχας: ποιες είναι οι αιτίες;

Σε μερικές περιπτώσεις, ο βήχας μπορεί να γίνει πιο επίμονος και φαίνεται ότι δεν θέλει να μας αφήσει ήσυχους. Η ενόχληση που προκαλείται από το τράνταγμα του βήχα γίνεται ιδιαίτερα δυσάρεστη γιατί έχει παρατεταμένη διάρκεια. Μιλάμε για οξύ βήχα όταν η διάρκεια δεν υπερβαίνει τις δύο εβδομάδες και για επίμονο βήχα όταν, αντίθετα, το πρόβλημα παρατείνεται έως τις τέσσερις εβδομάδες. Ο επίμονος βήχας μπορεί επίσης να είναι παραγωγικός ή ξηρός και μπορεί να οφείλεται σε διάφορα προβλήματα.

 

Ο βήχας γίνεται επίμονος όταν δημιουργείται ένα είδος φαύλου κύκλου, λόγω του οποίου γινόμαστε πιο ευπαθείς στις περιβαλλοντικές συνθήκες (κρύο, ξηρή και μολυσμένη ατμόσφαιρα) οι οποίες μειώνουν το όριο ερεθίσματος του βηξίματος.

Είναι πολύ σημαντικό να ληφθεί υπόψη αν τυχόν υπάρχουν άλλα συμπτώματα που συνοδεύουν τον βήχα. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε γιατρό για να εντοπιστεί με σωστό τρόπο η αιτία.

Νυχτερινός βήχας: γιατί βήχουμε περισσότερο στο κρεβάτι

Το βάσανο του βήχα, δυστυχώς, δεν μας αφήνει ούτε τη νύχτα. Αντιθέτως, τη νύχτα μπορεί να γίνει τόσο ενοχλητικός που να μη μας αφήνει να κοιμηθούμε. Αυτό συμβαίνει συχνά, τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες. Το συνεχές ερέθισμα να βήξουμε προκαλεί επανειλημμένες αφυπνίσεις και διακοπές του ύπνου, με αρνητικές συνέπειες για τη μέρα μας.

Νυχτερινός βήχας: αιτίες

Μα γιατί βήχουμε περισσότερο στο κρεβάτι; Αναμφίβολα η ύπτια θέση, υποθάλποντας τη συμπίεση των αναπνευστικών οδών, κάνει λιγότερο εύκολη την αναπνοή. Ειδικά όταν υπάρχει φλεγμονή, καταρροή και ερεθιστικοί παράγοντες, η λειτουργία των αεροφόρων οδών μπορεί να επιδεινωθεί περαιτέρω και αυτό οδηγεί σε αύξηση της συχνότητας του βήχα. Κατά τον ύπνο, επιπλέον, προάγεται η συσσώρευση της βλέννας στις αναπνευστικές οδούς και αυτό επιφέρει ένα ισχυρό ερέθισμα για βήξιμο. Επίσης, η συνήθεια να αναπνέουμε από το στόμα κατά τη διάρκεια του ύπνου και η ξηρή ατμόσφαιρα μπορούν να προάγουν την αφυδάτωση των βλεννογόνων στις πρώτες αεροφόρους οδούς προκαλώντας ερεθισμό και κατ’ επέκταση βήχα. Τέλος, ο νυχτερινός βήχας μπορεί να προκαλείται από την επαφή με ερεθιστικές ουσίες (καπνός τσιγάρου) ή με αλλεργιογόνα (συστατικά απορρυπαντικών ή μαλακτικών για τα σεντόνια του κρεβατιού, ακάρεα ή γύρες στο μαξιλάρι…).

Βήχας στα παιδιά

Πόσες φορές τυχαίνει να ανησυχούμε επειδή το μικρό μας έχει βήχα. Πρόκειται για μια πολύ κοινή διαταραχή κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας και μπορεί να επηρεάσει τη μέρα αλλά και την ξεκούραση ολόκληρης της οικογένειας. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι φυσικό να αναρωτιόμαστε: τι κάνουμε αν το παιδί μας έχει βήχα;   Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξέρετε είναι ότι ο βήχας μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα διαφορετικών παθήσεων, γι’ αυτό είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό αν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα ή όχι.   Πολύ συχνά ο βήχας συνδέεται με κοινές οξείες λοιμώξεις των ανώτερων αναπνευστικών οδών, ιογενείς ασθένειες ή/και κρυολόγημα και σε αυτές τις περιπτώσεις δεν δημιουργεί ιδιαίτερη ανησυχία. Μπορεί επίσης να υπάρχουν περιπτώσεις, πιο περιορισμένες, στις οποίες ο βήχας ενδέχεται να υποδεικνύει την παρουσία μιας πιο σοβαρής κατάστασης υπό εξέλιξη και γι’ αυτό είναι σημαντικό να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.

Βήχας στα παιδιά: τύποι και αιτίες

Ο βήχας στα παιδιά μπορεί να ταξινομηθεί με διαφορετικούς τρόπους ανάλογα με το αν λαμβάνονται υπόψη οι αιτίες που τον προκαλούν, η διάρκεια ή τα χαρακτηριστικά.

Αν ληφθεί υπόψη η διάρκεια στα παιδιά, ορίζεται ως οξύς βήχας ο βήχας που δεν παρατείνεται για περισσότερες από δύο εβδομάδες ενώ μιλάμε για χρόνιο βήχα όταν διαρκεί περισσότερο από τέσσερις εβδομάδες. Είναι σημαντικό να επαληθευτούν οι αιτίες του χρόνιου βήχα επειδή μπορεί να καθορίζεται από συγκεκριμένες παθήσεις όπως για παράδειγμα: η γαστροισοφαγική παλινδρόμηση, το βρογχικό άσθμα κ.λπ.

Ειδικά κατά τη σχολική περίοδο, συμβαίνει συχνά οι παιδίατροι, στην καθημερινή άσκηση των καθηκόντων τους, να εξετάζουν παιδιά με βήχες που διαρκούν πολύ καιρό, ακόμη και μήνες. Πολύ συχνά αυτή η κατάσταση δεν αποτελεί χρόνια μορφή βήχα, αλλά μάλλον πρόκειται για οξέα επεισόδια που επαναλαμβάνονται και, καμιά φορά, συμπίπτουν με τη συνεχή έκθεση στα μικρόβια στην οποία υποβάλλονται τα παιδιά που συμμετέχουν στις σχολικές κοινότητες (τα παιδιά συνήθως μπορούν να εμφανίσουν έως και 6-8 λοιμώξεις του αναπνευστικού τον χρόνο). Κάτι που συμβαίνει κυρίως στα παιδιά της ομάδας ηλικίας μεταξύ 2 και 4 ετών. Όπως για τον ενήλικα, μιλάμε για ξηρό βήχα όταν δεν υπάρχει παραγωγή βλέννας ή καταρροή. Αυτός ο ιδιαίτερα ενοχλητικός τύπος βήχα είναι πολύ συχνός στο παιδί και εμφανίζεται, εν γένει, κατά τις πρώτες ημέρες των ιογενών λοιμώξεων της μύτης και του λαιμού. Στη συνέχεια η φλεγμονή που προκαλείται από τον ιό κάνει τη μύτη να παράγει πιο πυκνή και κολλώδη βλέννα, που ρέει από τη μύτη προς τον φάρυγγα όπου μένει στάσιμη προκαλώντας αυτό το είδος βήχα, που στην παιδιατρική ηλικία, λέγεται παραγωγικός. Ο παραγωγικός βήχας του παιδιού (που λέγεται επίσης “υγρός” στην καθομιλουμένη) οφείλεται, συνεπώς, στη δυσκολία κατάποσης ή/και απόχρεμψης των βλεννωδών εκκρίσεων που προέρχονται από τη μύτη του παιδιού.

 

Βήχας στο παιδί: δύο πτυχές στις οποίες πρέπει να δώσουμε προσοχή

  1. Ελευθερώνουμε τη μυτούλα: ειδικά τα πιο μικρά παιδιά δεν καταφέρνουν να καθαρίσουν τη μύτη από τις εκκρίσεις και αυτό οξύνει το φαινόμενο της οπισθορρινικής καταρροής που φτάνει στον λαιμό.
  2. Η θέση στην οποία αποκοιμιέται: η ύπτια θέση αυξάνει τη στασιμότητα της βλέννας διεγείροντας το αντανακλαστικό του βήχα.
Search